مشروح :
تأملی در #اصل_رایگان_بودن_آموزش
✔️آموزش، ابزار رشد و شکوفایی جسم و روان و شخصیت انسان است. آموزش، فرایندی است که طی آن، چهار نوع یادگیری حاصل می شود : یادگیری برای زندگی کردن با دیگران، یادگیری برای دانستن، یادگیری برای انجام دادن امور و یادگیری برای بودن. آموزش به هر فردي امکان مي دهد تا بر جریان زندگی خود، محيط اجتماعي اش و به ویژه بر دولت كنترل و نظارت داشته باشد. آموزش، مشارکت افراد در زندگی سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را تسهیل نموده و این امکان را برای افراد فراهم می سازد که خود مسئولیت زندگی خويش را بر عهده گیرند. از اين رو، آموزش، ابزار توانمندسازي است و حق آموزش نيز یکي از حقوق توانمندساز است.
✔️آموزش عمومی، اجباری و رایگان، ابزاری برای مبارزه با نظام طبقاتی و ایجاد نظام مبتنی بر مساوات است که آموزش را از حالت امتیاز برای برخی طبقات جامعه، خارج می کند. این آموزش هم ابعاد فردی دارد و هم ابعاد اجتماعی. به جهت ابعاد اجتماعی دولت مکلف است نسبت به برخوردار شدن همه اعضای جامعه از آموزش اقدام کند. این آموزش چه از نظر محتوا و چه از نظر کیفی تا حد زیادی باید در کل کشور متحد الشکل باشد. بر همین اساس، در قانون اساسی ما همانند قوانین اساسی بسیاری از کشورها بر رایگان و اجباری بودن آموزش تصریح شده است. با وجود این، در عمل، نظام آموزش موجود در کشور ما به یکی از تبعیض آمیزترین نظام های آموزش دنیا تبدیل شده است. انواع مدارس حسب وضعیت مالی اشخاص در دسترس آنها قرار می گیرد که در نهایت، متأسفانه افراد محروم جامعه از آموزش های بی کیفیت و افراد مرفه از آموزش های باکیفیت برخوردار می شوند. این امر، وضعیت شکاف های اجتماعی و شکل گیری نظام طبقاتی را قویاً دامن می زند و فضایی برای برابری فرصت ها باقی نمی گذارد.
✔️از جمله سوءبرداشت هایی که در کشور ما از آموزش در مدارس خصوصی وجود دارد این است که دولت و حتی والدین تصور می کنند که رایگان بودن آموزش خاص مدارس دولتی است و مدارس غیردولتی می توانند هزینه های خود را از والدین مطالبه کنند. در حالیکه چه طبق قواعد بین المللی و چه در بسیاری از کشورها، مدارس خصوصی نیز مشمول اصل رایگان بودن هستند. همچنین، در کشورهای توسعه یافته، مدارس خصوصی ملزم هستند حداقل سطح استانداردهای کیفیت مدارس دولتی را رعایت کنند. یعنی مفروض این است که مدارس دولتی از چنان کیفیت بالایی برخوردار هستند که مدارس خصوصی اگر کف این استانداردها را نیز رعایت کنند ایراد ندارد. در حالیکه در نظام مدرسه ای ما، مدارس دولتی ، کمترین سطح کیفیت را دارند و باید کف استانداردهای مدارس خصوصی را رعایت کنند. افزایش آمار بی سوادی، تأکید بر توسعه مدارس غیردولتی (در مفهوم خصوصی سازی!) و تأکید بر سیاست افزایش جمعیت این پرسش را به میان می آورد که دولت در زمینه حق آموزش چه مسؤلیتی دارد و به تعبیر عامیانه چکاره است؟ آیا کودکان را برای جامعه می خواهد یا برای والدین؟
در این نوشتار، برای آشنایی با مبنا و محتوای اصل رایگان بودن آموزش، گزیده ای از مطالبی را که در #کتاب_حق_آموزش از انتشارات شهر دانش( 1393) بیان کرده ام نقل می کنم تا بدانیم چه میزان با استانداردهای بین المللی و ملی فاصله داریم.